01/03/2024
Գետնամերձ օզոնը, որը ձևավորվում է, երբ տրանսպորտային միջոցներից և արդյունաբերությունից արտանետումները (օրինակ՝ ազոտի օքսիդները) փոխազդում են արևի լույսի ներքո այլ աղտոտիչների հետ, վատ է ազդում բույսերի աճի վրա և, ըստ գնահատումների, վերջինս կհանգեցնի հիմնական սննդամթերքի բերքի համաշխարհային կորուստներին:
Միջերկրածովյան տարածաշրջանում իրավիճակը հատկապես կրիտիկական է օզոնի բարձր կոնցենտրացիաների պատճառով, ինչի հետևանքով նույն մշակաբույսերի տարբեր գենոտիպերի օզոնային զգայունության վերաբերյալ ուսումնասիրությունները կարող են արժեքավոր տեղեկություններ տալ գետնամերձ օզոնով աղտոտված միջերկրածովյան կլիմայական տարածքներում սննդի կայուն արտադրությունը պահպանելու այլընտրանքների մասին:
Ըստ հետազոտությունների՝ մամուռները կարող են օգտագործվել որպես մթնոլորտային աղտոտիչների նստվածքների կենսամոնիտորներ, ինչպիսիք են ծանր մետաղները, ազոտը և միկրոպլաստիկը՝ գնահատելու աղտոտման կոնցենտրացիաների տարածական օրինաչափությունները և ժամանակային միտումները Եվրոպայում և նրա սահմաններից դուրս: 1990 թվականից ի վեր մամուռները նմուշառվում են հինգ տարին մեկ՝ որպես ICP Vegetation-ի մի մաս, ինչը լավ պատկերացում է տալիս այն տարածքների մասին, որոնք վտանգի տակ են գտնվում մեծ ծավալի նստեցման հետևանքով:
Թեև պլաստիկ արտադրվել է ընդամենը մոտ 70 տարի, այդ տեսակի թափոնների աճը երկրաչափական է: Առանց ողջամիտ գործողությունների՝ պլաստիկը հայտնվում է շրջակա միջավայրում՝ աղտոտելով հողը, ջրային ուղիներն ու օվկիանոսները՝ ծանր հետևանքներ ունենալով կենսաբազմազանության և մարդու առողջության վրա: Նոր տվյալները ցույց են տալիս, որ հետագա մանրացման դեպքում միկրոպլաստիկները կարող են տեղափոխվել նաև օդով:
Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ մթնոլորտային միկրոպլաստիկները կարելի է գտնել մամուռներում:
Պլաստիկ աղտոտումը երկրների քաղաքական օրակարգում առաջնային տեղ է գրավում: Միկրոպլաստիկի վերաբերյալ մամուռի հետազոտության արդյունքները ևս մեկ անգամ հաստատում են գլոբալ գործիքի միջոցով պլաստիկից աղտոտվածության նվազեցման կարևորությունն ու հրատապությունը:
Տես ավելին՝ https://unece.org/environment/news/new-research-shows-airborne
