ՀՀ Բնապահպանության նախարարության «Շրջակա միջավայրի վրա ներգործության մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը «Հանրապետության շրջակա միջավայրի մոնիտորինգի իրականացում» պետական ծրագրի համաձայն իրականացնում է շրջակա միջավայրի` մակերևութային ջրերի և մթնոլորտային օդի (նաև մթնոլորտային տեղումների), որակի մոնիտորինգ և գնահատում:

Ներկայումս ՀՀ-ում ձևավորվել է գետնամերձ շերտի օդի որակի մոնիտորինգի հիբրիդային եռաշերտ մոնիտորինգային դիտացանց: Երկու առավել ռիսկային քաղաքում` Երևանում և Ալավերդիում, և երկու ֆոնային տարածքում` Ծաղկաձորում և Ամբերդում, գործում է 8 ավտոմատ դիտարկման կայան, որոնցում տեղադրված է օդի 4 աղտոտիչի (ծծմբի երկօքսիդի, ազոտի օքսիդների, գետնամերձ օզոնի և ածխածնի մոնօքսիդի) 16 ավտոմատ անալիզատոր: Վեց քաղաքում` Երևանում, Ալավերդիում, Վանաձորում, Գյումրիում, Հրազդանում, Արարատում, և երկու ֆոնային տարածքում` Ծաղկաձորում և Ամբերդում, գործում է նմուշառման 18 ստացիոնար դիտակետ, որոնցում ակտիվ նմուշառման եղանակով վերցվում են օդի գետնամերձ շերտի 4 աղտոտիչի (ծծմբի և ազոտի երկօքսիդների, գետնամերձ օզոնի և ընդհանուր փոշու) նմուշներ` միջին օրական ռեժիմով: Առավել ռիսկային և խոշոր քաղաքներում` Երևանում, Ալավերդիում, Վանաձորում, Գյումրիում, Հրազդանում, Արարատում, Կապանում, Քաջարանում և Սևանում, և ֆոնային տարածքներում` Ծաղկաձորում և Ամբերդում, գործում է 250-ից ավել պասսիվ նմուշառման դիտակետ, որտեղից վերցվում են օդի գետնամերձ շերտի 2 աղտոտիչի (ծծմբի և ազոտի երկօքսիդի) նմուշներ` միջին շաբաթական ռեժիմով:

«Շրջակա միջավայրի վրա ներգործության մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ն իրականացնում է մակերևութային ջրերի մոնիտորինգ` նմուշառման 131 դիտակետում, որոնք ընդգրկում են հանրապետության մեծ և միջին մեծության մոտ 50 գետեր, 6 ջրամբարներ և Սևանա լիճը: Տարեկան կտրվածքով մակերևութային ջրերից վերցվում է 1000-1200 փորձանմուշ (յուրաքանչյուր հատվածքից նմուշառումն իրականացվում է տարեկան 7-12 անգամ): Յուրաքանչյուր վերցված նմուշի համար որոշվում է մինչև 65 ցուցանիշ, այդ թվում ջրաքիմիական հիմնական բաղադրիչներ, ծանր մետաղներ, քլորօրգանական պեստիցիդներ և այլն:

Ներկայումս ՀՀ-ում մակերևութային ջրերի քիմիական որակը գնահատվում է Եվրոմիության Ջրի շրջանակային դիրեկտիվի սկզբունքներին համահունչ: Գնահատման այս համակարգը, որը սահմանվել է համաձայն ՀՀ կառավարության 2011թ.-ի հունվարի 27-ի N 75-Ն որոշման, կիրառվում է 2013թ.-ի հունվարից: Ըստ նշված որոշման յուրաքանչյուր ջրավազանային կառավարման տարածքի համար ընդունվել են ջրի քիմիական որակի գնահատման նորմեր` ելնելով տեղանքի առանձնահատկություններից: Մշակվել է դասակարգման սխեմա, որը ջրի քիմիական որակի յուրաքանչյուր տարրի համար տարբերակում է կարգավիճակի 5 դաս` գերազանց (1 դաս), լավ (2 դաս), միջակ (3 դաս), անբավարար (4 դաս) և վատ (5 դաս):

«Շրջակա միջավայրի վրա ներգործության մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը իրականացնում է միջազգային համագործակցություններ.

1. Անդրսահմանային աղտոտման մոնիտորինգի նպատակով ՇՄՆՄԿ-ը մասնակցում է ‹‹Եվրոպայում մեծ հեռավորությունների վրա օդի աղտոտիչների տարածման դիտարկման և գնահատման համատեղ ծրագրին››: Օդի որակի մոնիտորինգի Ամբերդի կայանը, որը գտնվում է ծովի մակերևույթից 2070 մ բարձրության վրա, ամբողջովին համապատասխանում է վերը նշված ծրագրի պահանջներին:
2. Անդրսահմանային մակարդակով Հայաստանի և Իրանի միջև իրականացվում է Արաքս անդրսահմանային գետի ջրի և հատակային նստվածքի որակի համատեղ մոնիտորինգ:

«Շրջակա միջավայրի վրա ներգործության մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի լաբորատորիաները հագեցված են նորագույն սարքավորումներով, բոլոր պահանջներով համապատասխանում են միջազգային ստանդարտներին: 2009-2012թթ.ին լաբորատորիաներն ամեն տարի անցել են միջազգային հավաստագրում Սլովակիայում Ջրերի ազգային ռեֆերենս լաբորատորիայի կողմից` ստանալով համապատասխան սերտիֆիկացում: Կենտրոնի լաբորատորիաները, միջազգային գնահատմամբ, ընդգրկված են տարբեր երկրների լավագույն 200 քիմիայի լաբորատորիաներից առաջին 30-ի շարքում:

Ներկայումս կենտրոնը ավարտին է հասցրել հողի, նստվածքագոյացումների որակի և հիդրոկենսաբանական մոնիտորինգի իրականացման համար անհրաժեշտ մեթոդականների մշակումն ու լիովին պատրաստ է նման աշխատանքների: Սկսած 2012թ.ից կենտրոնում, ձեռնարկատիրական աշխատանքների շրջանակում, արդեն իրականացվում է նաև հողի, նստվածքագոյացումների որակի և էկոհամակարգերի կենսաբանական մոնիտորինգ:

«Շրջակա միջավայրի վրա ներգործության մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի հանրապետության էկոլոգիական վիճակի մասին տեղեկատվությունը ներկայացնում է ամենամսյա և տարեկան տեղեկանքների տեսքով, կազմվում են օդի աղտոտվածության բաշխվածության շաբաթական և ամսական քարտեզներ: Բարձր և արտակարգ բարձր աղտոտվածությունների գրանցման դեպքում ահազանգվում է ՀՀ բնապահպանության նախարարություն` հաղորդագրերի տեսքով, համապատասխան լրացուցիչ միջոցառումների անցկացման համար: